Rower turystyczny to dzisiaj rower trekkingowy (nazywany także trekingowym) przeznaczony do długiej jazdy po nawierzchniach nieutwardzonych i drogach utwardzonych. Na rowerze trekkingowym można wybrać się na długie, kilkudniowe wycieczki, dlatego też rower turystyczny ma budowę umożliwiającą mocowanie dużych sakw rowerowych na bagażniku oraz małych sakw rowerowych (minisakw) z przodu roweru. Dzisiaj rower turystyczny to synonim roweru trekkingowego - kiedyś jednak jego znaczenie było inne i związane z jednym producentem rowerów.
Między latami 70. a 90. XX wieku znany producent rowerów, firma Romet, produkował męskie rowery turystyczne, które wówczas były zbliżone do rowerów szosowych pod względem kształtu kierownicy (prostej lub zagiętej), rozmiaru kół oraz geometrii ramy. Nie da się jednak ukryć, że ówczesne rowery turystyczne Romet z dzisiejszego punktu widzenia nie były doskonałe.
Na przykład męski rower turystyczno-szosowy Romer Rekord wcale nie zapewniał rekordowych prędkości, a zadania nie ułatwiała stalowa rama. Dzisiaj rowerzyści raczej unikają stalowych ram w męskich rowerach turystycznych i damskich rowerach trekkingowych. Ramy aluminiowe są także wytrzymałe i sztywne, a chociaż nie amortyzują tak mocno wstrząsów jak stalowe ramy, są znacznie lżejsze.
Dzisiejsze rowery trekkingowe damskie i męskie mają przede wszystkim aluminiowe ramy. Producenci liczą się z tym, że taki rower turystyczny może posłużyć do nawet kilkudniowych wypadów rowerowych, na które zabiera się co najmniej kilkukilogramowy bagaż. Sam jednoślad nie powinien więc ważyć za dużo, aby po dołożeniu sakw nie był nawet dwukrotnie cięższy od taniego roweru elektrycznego, który waży ponad 30 kg.
Rower turystyczny damski i męski - jak wybrać?
Wybór damskiego roweru turystycznego a męskiego roweru trekkingowego nie różni się znacznie. Po pierwsze - aby wybrać dobry rower trekkingowy, należy wiedzieć, jaki rozmiar ramy rowerowej odpowiada… naszej długości nóg. Tak, długości nóg - nie wzrostowi. Po drugie - zwróćmy uwagę na szerokość siodełka, kierownicy oraz jej odległość od siodełka - czy rower trekkingowy umożliwia nam zajęcie lekko pochylonej pozycji, ale bez garbienia się i przeciążania nadgarstków. Po trzecie - wybierzmy właściwy rozmiar opon. Standardem są rowery trekkingowe z kołami 28 cali, chociaż bardzo często spotyka się też rowery turystyczne z kołami 26 cali. Opowiemy o nich w dalszej części naszego poradnika. Po czwarte - sprawdźmy możliwość mocowania tylnych i przednich sakw rowerowych, które powinny być zarówno wytrzymałe, jak i łatwe do zdejmowania, aby nie zostawiać dobytku bez czujnego oka, nawet jeżeli rozbijemy namiot tuż koło roweru.
Rozmiar ramy w rowerze turystycznym - jak dopasować?
Chociaż w tabelach producentów możemy znaleźć rozmiary ram przyporządkowane do wzrostów rowerzystów, aby dobrać właściwą ramę, trzeba zmierzyć długość swojej nogi od krocza do śródstopia - na przykład stojąc prosto lub siedząc z wyprostowaną nogą. Jest tak, ponieważ Ty i druga osoba możecie mieć taki sam wzrost, ale przez różnice w budowie anatomicznej możecie mieć różne długości nóg, więc inaczej może Wam się poruszać na tym samym rowerze trekkingowym.
Długość nogi mnożymy razy 0,63. Wynik mamy w centymetrach - aby dopasować go do rozmiaru ramy w calach, musimy go podzielić przez 2,54. Gotowe! Jeżeli jednak wynik plasuje się między dwoma rozmiarami ram rowerowych, konieczna jest przymiarka roweru trekkingowego w sklepie rowerowym, aby uniknąć - czasami kłopotliwych - zwrotów.
Koła i opony w rowerze trekkingowym - jak dopasować?
Koła 28 cali czy 26 cali w rowerze trekkingowym? Oto jeden z głównych dylematów pojawiających się przed zakupem roweru turystycznego. Koła 28 cali w rowerze trekkingowym mogą być szersze niż koła 26 cali i zapewniać dzięki temu - z właściwą oponą oczywiście - dobrą przyczepność do podłoża, bardzo dobrą stabilizację nawet na nierównej, nieutwardzonej, wyboistej drodze, łatwe pokonywanie przeszkód. Jednak na kołach z szerokimi oponami rozpędzamy się wolniej - mimo że potem stosunkowo łatwo jest utrzymać stałą prędkość, to opony z kołami 26 cali są bardziej zwrotne i mają lepsze przyspieszenie. Dzięki kołom 26 cali rower trekkingowy może być także lżejszy i swobodniejszy w manewrowaniu. Rekomendowany bieżnik opon do roweru trekkingowego to albo semi-slick (w połowie gładki, w połowie terenowy) albo bieżnik agresywny jak w rowerze MTB przeznaczonym na stricte górskie wypady.
Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że na rowerze trekkingowym przemierzamy zarówno nieutwardzone nawierzchnie, jak i utwardzone drogi. Na tych drugich agresywny bieżnik radzi sobie ciężej niż całkowicie gładki, więc optymalnym rozwiązaniem może być wybór opon z bieżnikiem semi-slick jako kompromisem. Jest bardziej agresywny niż bieżnik w rowerze miejskim czy szosowym, a znacznie mniej klockowaty niż bieżnik w rowerze MTB i powinien poradzić sobie na różnego rodzaju drogach.
Amortyzator w rowerze trekkingowym - co warto wiedzieć?
Planując pozamiastowe wycieczki po nieutwardzonych, polnych, wiejskich drogach, leśnych ścieżkach czy nawet górskich szlakach, musisz wiedzieć, że będzie to - dosłownie - wstrząsająca wyprawa. Wstrząsająca Ciebie na rowerze trekkingowym i Twój bagaż. Chociaż rama roweru czy kierownica absorbują część wstrząsów, w rowerze trekkingowym przyda Ci się przedni amortyzator, który uchroni Cię od bólu nadgarstków czy siedzenia następnego dnia. Wystarczy w zupełności amortyzator o skoku 60 mm. Istnieją jednak wyjątki, kiedy nie całkiem opłaca się mieć przedni amortyzator sprężynowy czy powietrzny w rowerze trekkingowym. Alternatywą dla amortyzatorów są sztywne widelce - zwłaszcza w sytuacji, w której obciążasz przód roweru wypakowanymi po brzegi sakwami. Amortyzator w rowerze trekkingowym ma swoje plusy: zmniejsza ryzyko wywrotki podczas wjechania w wybitną nierówność, ułatwia pokonywanie wyboistości przez minimalizowanie wstrząsów i odciąża nadgarstki dzięki temu.
Niestety - dodaje rowerowi wagi (jest cięższym rozwiązaniem niż sztywny widelec - on może ważyć nawet 3-4 razy mniej niż amortyzator) i tracimy przez niego część energii, jaka mogłaby zostać spożytkowana na efektywniejsze pedałowanie i rozpędzanie się. Rower trekkingowy ze sztywnym widelcem (i mniejszymi oponami) jest bardziej zwrotny od kolegi z amortyzatorem i kołami 28 cali. Jednak jeżeli zależy Ci na większym bezpieczeństwie i komforcie jazdy na rowerze trekkingowym po nierównych terenach, wybierz rower z amortyzatorem.
Siodełko w rowerze trekkingowym - jak wybrać?
Siodełko w rowerze trekkingowym powinno umożliwiać co najmniej kilkugodzinną jazdę bez bólu. Siodełko do roweru turystycznego powinno być na tyle szerokie, aby pozwolić na utrzymywanie wygodnej, na wpół wyprostowanej pozycji. W porównaniu do siodełka w rowerze szosowym - bardzo wąskiego, aerodynamicznego - siodełko powinno być szersze i dopasowane oczywiście do rozstawu kości kulszowych.
Warto zainwestować w siodełko pokryte skórą naturalną - wytrzymałe, pozwalające skórze oddychać, minimalizujące ryzyko odparzeń i obtarć - oraz wypełnione żelem. Nie musisz kupować od razu nowego siodełka bez przetestowania siodełka od producenta, już zamontowanego na rowerze. Być może wystarczy Ci tańsza, żelowa nakładka na siodełko, która podniesie komfort jazdy turystycznej. Na długie wyprawy na rowerze trekkingowym polecane są siodełka z otworami wentylacyjnymi lub ze specjalnym wycięciem - zaprojektowane dla panów, którzy chcieliby uniknąć bólu okolic intymnych po długim siedzeniu na siodełku.
Kierownica w rowerze trekkingowym - jak dobrać?
Kierownica to jeden z elementów, który może odróżnić damski rower trekkingowy od roweru trekkingowego męskiego. Przeciętnie kobiety mają węższe ramiona niż mężczyźni, stąd kierownica także powinna być nieco węższa, a także zbliżona bardziej ku siodełku ze względu na różnice w długości tułowia. Jeżeli kierownica w rowerze damskim turystycznym będzie za szeroka, a odległość kierownicy od siedzenia - za duża, kobieta będzie ryzykowała bólem przeciążonych nadgarstków i pleców.
Niektóre panie wolą proste kierownice, inne - kierownice typu “baran” z zakręconymi ku rowerzystce końcami ze względu na pewniejszy chwyt. Od razu warto pomyśleć o rękawiczkach, które będą chronić dłonie przed otarciami i nadmiernym poceniem. Kształt kierownicy w rowerze trekkingowym powinien umożliwiać zmianę przerzutek i hamowanie bez przemieszczania dłoni na kierownicy czy wyciągania w danym kierunku np. kciuka na siłę - dosięganie tych elementów powinno być łatwe i naturalne. Kierownica w rowerze turystycznym powinna mieć także regulowany wspornik, aby móc zmieniać kąt jej nachylenia.
Hamulce w rowerze trekkingowym - jakie?
W kwestii doboru roweru tylko dzieci na pierwszych rowerkach biegowych nie dotyczy temat hamulców - chociaż niektóre modele mają łatwe do zamontowania i zdemontowania hamulce tylne. Najpopularniejsze hamulce w rowerze trekkingowym to między innymi hamulce typu V-brake, tarczowe i szczękowe hydrauliczne. To, jakie hamulce będzie miał Twój rower turystyczny, zależy od budżetu, jaki zamierzasz na niego przeznaczyć, a także od Twojego stylu jazdy.
Hamulce tarczowe w rowerze turystycznym są droższe od hamulców V-brake i przeznaczone do jazdy po nierównościach, zmagania się z podjazdami, stawiania czoła trudnym zjazdom po nieutwardzonym terenie. Hamulce typu V-brake są przeznaczone raczej do jazdy po utwardzonych nawierzchniach, na których nie czekają na nas liczne, nieprzyjemne niespodzianki. Są najtańsze, więc koszt roweru trekkingowego maleje, ale jeżeli nie zamierzasz odpuszczać wycieczek w razie niepogody, lepiej zainwestować w droższe hamulce - te nie są skuteczne w 100% podczas opadów i jazdy po nawierzchni pokrytej błotem. Hamulce szczękowe są już mocniejsze i wytrzymają bez utraty skuteczności trudne warunki atmosferyczne, podobnie jak hamulce tarczowe hydrauliczne.
Akcesoria do roweru trekkingowego
Już podczas zakupu roweru trekkingowego warto wyposażyć się nie tylko w dobre zabezpieczenie antykradzieżowe, ale przede wszystkim - wytrzymałe, wododporne i wodoszczelne sakwy rowerowe. Na dłuższe wycieczki to o wiele bardziej komfortowe rozwiązanie niż ciężki plecak spoczywający na plecach, przez który bardziej się zmęczysz w porównaniu do przewożenia bagażu z tyłu.