Rower górski powstał w latach 80. XX wieku w Kalifornii, a stworzenie pierwszego roweru górskiego przypisuje się Gary’emu Fisherowi, który - paradoksalnie - za lat dziecięcych został zawieszony w wyścigach rowerowych przez posiadanie długich włosów, wówczas zabronionych na takich zawodach. Dzisiaj każdy mały chłopiec, który co dopiero nauczył się jeździć na dwukołowym rowerku, chce mieć “górala” z dużymi kołami, klockowatym bieżnikiem opon i jak największą liczbą przerzutek, aby mieć czym się chwalić przed kolegami z podwórka.
Co to jest rower górski? Zdaniem niektórych - rower uniwersalny do jazdy poza miastem po nieutwardzonych, wyboistych nawierzchniach, jak i do codziennych dojazdów do pracy trasami, którym daleko do idealnej gładkości nowiutkich tras rowerowych. Jednak rzeczywistość nie wygląda aż tak różowo i rower górski nie jest rowerem uniwersalnym.
Owszem, możesz nim jeździć po utwardzonych nawierzchniach do pracy, robić długie wycieczki poza miasto, gdzie będziesz starać się o pobicie swojego rekordu prędkości, ale rower MTB (Mountain Bike) nie zastąpi ani klasycznego roweru holenderskiego, ani szosowego, ani trekkingowego - tym bardziej takiego, który jest obładowany tylnymi i przednimi sakwami z dobytkiem na kilkudniową wycieczkę. MTB nie będzie wystarczający dla osoby, której zależy przede wszystkim na dobrym przyspieszeniu, dynamiczności i jazdy z maksymalnie dużą prędkością na czas. Do jazdy po mieście może zaś być wygodniejszy lekki rower miejski z gładkimi oponami, umożliwiający jazdę w miarę wyprostowanej pozycji.
Przeznaczeniem roweru górskiego jest jazda po trudnych, niesprzyjających terenach, począwszy od najtrudniejszych szlaków rowerowych górskich po nieutwardzone ścieżki w lesie. Na tym przeznaczeniu roweru MTB skupimy się w poradniku, tłumacząc zasady doboru roweru górskiego, który poradzi sobie na wymagających zarówno doświadczenia praktycznego, jak i dobrego sprzętu górskich szlakach. Sprawdź też recenzje rowerów górskich.
Jak dopasować rower górski damski i męski?
Aby dopasować rower górski damski lub męski, musisz:
- znać wymiar pasującej do Ciebie ramy roweru MTB,
- wiedzieć, jaką szerokość odpowiadającą rozstawowi kości kulszowych powinno mieć siodełko w rowerze MTB,
- dowiedzieć się, jakie są różnice między trzema najpopularniejszymi rozmiarami kół w rowerze górskim: kołami 26 cali, 27,5 cala oraz 29 cali,
- umieć wymienić zalety agresywnego bieżnika w oponach roweru MTB i wiedzieć, jakie zalety mają szerokie opony w rowerze górskim,
- wiedzieć, dlaczego warto zainwestować na przykład w hamulce tarczowe hydrauliczne, a nie najtańsze hamulce typu V-brake,
- jak działa przedni amortyzator w rowerze MTB i dlaczego amortyzacja w “góralu” jest taka ważna,
- jakie akcesoria do roweru MTB warto mieć.
Jeżeli kupujesz pierwszy rower górski damski lub męski, ta lista może wywołać w Tobie przekonanie, że wiesz, że nic nie wiesz. Jednak spokojnie - w naszym poradniku o zasadach doboru roweru górskiego znajdziesz podstawowe, ważne informacje o rowerach MTB i ważnych częściach: ramie rowerowej, kołach w rowerze górskim, siodełku MTB, amortyzatorze, oponach do MTB i hamulcach do “górala”.
Rozmiar ramy roweru górskiego - jak dobrać?
Aby dobrać rozmiar ramy roweru górskiego, musisz zmierzyć długość swojej nogi od krocza do śródstopia. Następnie wynik mnożysz razy 0,57, a jeżeli chcesz uzyskać właściwy wymiar ramy w calach, musisz go podzielić przez 2,54. Jeśli wynik według tabeli producentów znajduje się na pograniczu dwóch rozmiarów ram rowerowych, możesz albo kierować się swoim wzrostem, albo - co jest lepszą opcją - przymierzyć rower w sklepie rowerowym przed zakupem. Zawsze ten sam model możesz zamówić taniej online, na przykład dzięki porównywarkom cen rowerów.
Po co mierzyć długość nogi, aby dobrać rozmiar roweru górskiego? Otóż pamiętaj, że dwie osoby o jednakowym wzroście mają mimo wszystko inną budowę anatomiczną i mogą mieć różne długości nóg. Stąd też będzie wynikała różnica w komforcie jazdy na rowerze. Jedna osoba może czuć się dobrze i swobodnie pedałować, druga - może zahaczać stopami o przednie koła albo nawet o kierownicę w przypadku intensywnej jazdy i dużej prędkości.
Koła 26 cali, 27,5 cala oraz 29 cali w rowerze górskim - jakie dopasować?
Każde z tych rozmiarów kół w rowerze MTB ma swoich fanów i przeciwników. Kiedyś koła 26” w rowerze górskim zdominowały rynek, dzisiaj do wyboru mamy także koła 27,5 cala, 28 cali i 29 cali. Koła 28” i 29” mają taką samą średnicę obręczy, a różnią się szerokością opony. Im mniejsze koła w rowerze górskim, tym lepsze przyspieszenie, zwrotność roweru, łatwiejsze manewrowanie na wąskich ścieżkach oraz mniejsza waga roweru. Im większe koła w rowerze górskim, tym lepsza stabilność oraz przyczepność do podłoża, sprawniejsze pokonywanie wszelakich wyboistości, łatwiejsze utrzymywanie stałej prędkości z mniejszym zużyciem energii i podjazdy.
Skoro mówimy o kołach 29 cali w rowerze górskim, pora na chwilę powrócić do twórcy roweru MTB, czyli Gary’ego Fishera. To sprawca całego zamieszania związanego z dużymi kołami w rowerze MTB, które początkowo nie były wspierane przez producentów pozostałych części rowerowych. Z czasem się to zmieniło, jednak rowerzyści zarzucają dużym kołom w “góralach” brak takiej dynamiki, jaką posiadają małe koła, a także ograniczoną zwrotność. Ich minusem jest także zwiększanie wagi roweru.
Niektóre osoby mają z góry skreślony przynajmniej dwa rozmiary kół rowerowych - 28 i 29 cali. Wynika to z tego, że dla osób o wzroście poniżej 160 cm mogą być po prostu za duże. Z jednej strony szkoda, bo na kołach 29 cali sprawniej osiąga się pożądaną szybkość na zjazdach i podjazdach, ale z drugiej strony - to mniejsze koła są bardziej zwrotne, dynamiczne, lżejsze.
Opony w rowerze górskim - jakie wybrać?
Wybrany rower górski warto ocenić pod kątem zamontowanych w nim opon. Po pierwsze - należy zwrócić uwagę na rodzaj bieżnika opon w rowerze MTB. Po drugie - z jakim rodzajem opon do MTB masz do czynienia? Z oponami zwijanymi czy z oponami drutowymi?
Bieżnik opony rowerowej w MTB powinien być dostosowany do rodzaju przemierzanych przez Ciebie tras. Jeżeli planujesz jeździć rowerem górskim przede wszystkim po mieście i łagodnych, chociaż nieutwardzonych trasach, całkiem w porządku może być dla Ciebie bieżnik typu semi-slick. Jest to bieżnik, który z boku opony jest gładki, a na środku - klockowaty (terenowy, agresywny). To kompromis między całkowicie agresywnym bieżnikiem na wypady górskie a gładkim bieżnikiem opon w rowerze miejskim.
Hamulce w rowerze górskim - jakie?
Jedne z najpopularniejszych hamulców w rowerach MTB to hamulce tarczowe - lecz na próżno szukać ich w tanich rowerach górskich, które kosztują mniej niż 1500 zł. W takich budżetowych modelach znajdziemy hamulce V-brake. Same w sobie są tanie i tanie w późniejszej eksploatacji. Są dobre dla początkujących rowerzystów, którzy nie będą wybierać się swoim rowerem MTB na trudne, górskie tereny, jednak pozostali mogą czuć porządny niedosyt.
Hamulce V-brake w rowerze górskim mogą nie dawać rady w trudnych warunkach atmosferycznych (np. podczas opadów deszczu lub śniegu) oraz kiedy rower porusza się po zabłoconej nawierzchni. Hamulce V-brake w rowerze MTB mają ponadto słabą modulację - oznacza to, że trudno wyczuć odpowiedni stopień hamowania - przynajmniej na początku jazdy z nimi).
Lepszym wyborem są hamulce tarczowe w MTB - droższe od hamulców V-brake, ale z bardzo dobrą modulacją, dużą mocą hamowania i dają radę pracować na 100% w trudnych warunkach atmosferycznych. Niestety ich serwisowanie jest bardziej skomplikowane niż regulacja hamulców V-brake - ale warto w nie inwestować.
Amortyzator w rowerze górskim - jaki?
Amortyzator przedni w rowerze górskim damskim i męskim ma duże znaczenie dla komfortu jazdy - tłumi dodatkowo wstrząsy. Wszystkie wibracje nie zostaną pochłonięte przez ramę rowerową czy kierownicę. W efekcie odczujesz to nie tylko na ciele, ale także w nadgarstkach, które będą nadmiernie obciążone. Jaki skok amortyzatora wybrać? Wystarczy, jeżeli amortyzator do roweru górskiego będzie miał skok od 60 do 100 mm - przy czym ta dolna granica jest właściwa dla rowerów trekkingowych.
Najprostsze amortyzatory w rowerach górskich to amortyzatory sprężynowe (ze stalową sprężyną), bardzo popularne są amortyzatory powietrzne - lżejsze od amortyzatorów sprężynowych, nie będą więc bardzo obciążać roweru. Jeżeli chodzi o konstrukcję amortyzatorów do MTB, bardzo często w rowerach górskich są montowane amortyzatory teleskopowe - są zbudowane tak, że rury amortyzatora wsuwają się w siebie w trakcie pokonywania przeszkód.
Siodełko do roweru MTB - jakie?
O ile możesz dobrać właściwy rozmiar ramy rowerowej w MTB do długości swoich nóg, o tyle domyślne siodełko w rowerze górskim może nie być idealnie dopasowane do rozstawu Twoich kości kulszowych ani odpowiadać Ci pod względem użytego materiału oraz wykonania. Na dłuższe wypady prawdopodobnie zamarzy Ci się jego wymiana, jeżeli przestanie Ci wystarczać także nakładka żelowa na siodełko MTB, mająca podnieść komfort jazdy.
Nie ma definicji mówiącej, jaką szerokość powinno mieć siodełko MTB - wszystko zależy od Twojej budowy anatomicznej i stylu jazdy. Im bardziej wyprostowana pozycja na rowerze, tym siodełko - teoretycznie! - powinno być szersze, aby zapewnić Ci dobre wsparcie. Siodełko do roweru górskiego powinno mieć żelowe wypełnienie, które nie tylko dobrze dopasowuje się do ciała rowerzysty/-tki, ale także częściowo amortyzuje wstrząsy, jakich nie brakuje podczas jazdy po terenie górskim. W porównaniu do siodełka piankowego do roweru górskiego nie będzie się odkształcać. Dobre siodełko rowerowe powinno być pokryte skórą naturalną. W czasie jazdy na rowerze MTB będziesz się pocić i męczyć - wybór dobrego siodełka pozwoli Ci zapobiec otarciom i odparzeniom. Siodełka ze skóry ekologicznej nie pozwalają na tak dobrą wentylację jak skóra naturalna.
Warto także zwrócić uwagę na siodełka z otworami wentylacyjnymi i męskie siodełka do MTB z wycięciem w środku jako zapobiegającym boleściom w okolicach intymnych w wyniku zbyt dużego nacisku.
